Meer over rouw
Wat is rouw?
Rouw wat is dat eigenlijk? Er is iets ingrijpends gebeurd, het ergste is gebeurd, je leven staat op z’n kop. Je zit in een rollercoaster, maar je wereld staat ook stil. Iets of iemand verliezen doet pijn. Je kan je dan knap beroerd voelen, eufemistisch gezegd. Heftig verdriet kan je zo van je sokken blazen dat je niet meer weet wat je wel of niet voelt, wie je wel of niet bent en wat je nu wel of niet wilt. Die tegenstrijdige gevoelens en reacties. Dat van alles voelen. Dat niets voelen. Dat niet weten. Dat is rouw!
- Rouw is een ingrijpende ervaring. Rouw gaat over pijn, verdriet, verlies, gemis.
- Rouwen is een normale reactie op verlies, wel soms een hele heftige reactie. Rouw heeft invloed op je mentale én fysieke gestel.
- Rouw is universeel, iedereen krijgt er (ooit) mee te maken.
- Rouw is persoonlijk, is individueel. Er is geen goede of foute manier van rouwen. Rouwen is je verdriet tijd geven.
- Rouw is ook een natuurlijk proces in je eigen tempo, op je eigen manier, op je eigen moment. Er is geen praktische handleiding hoe je je verlies moet aanpakken.
- Rouwen is het heropbouwen van je leven. Een nieuw perspectief krijgen.
- Rouwen is een zoektocht naar een nieuw balans in een nieuwe situatie, een balans tussen hoe het was en hoe het nu is.
- Rouw verwerk je niet, maar verweef je in je leven.
- Rouwen is hard, keihard werken, rouwen kost veel energie.
Vele vormen van verlies
Een verlies is ingrijpend. Iedereen komt op een gegeven moment in aanraking met een verlies. Zowel in het privéleven als op het werk.
Verdriet, rouw, is vaak het gevolg van het verliezen van iemand of iets dierbaars. Vaak denken we bij rouw aan het verlies van een dierbare. Maar er zijn veel meer vormen van verlies. Verlies komt namelijk voor op vele vlakken in het leven, in vele vormen.
Om maar eens een paar voorbeelden van verlies te noemen:
-- Verlies van je dierbare, door overlijden of vermissing.
-- Verlies van je ongeboren kindje door miskraam of het niet levensvatbaar zijn.
-- Verlies van je gezondheid of dat van je naasten.
-- Verlies van je partner door scheiding.
-- Verlies van een dierbare vriendschap.
-- Verlies van je baan of functie, door reorganisatie, ontslag of demotie.
-- Verlies van je toekomstbeeld bv door kinderloosheid, chronische ziekte of handicap.
-- Verlies van je vaderland.
-- Verlies van je dierbare huisdier
-- ...
-- En nog vele vormen van verborgen verlies
Vele facetten van rouw
Ook al is rouw universeel, iedereen gaat er op een geheel eigen manier mee om. Elk rouwproces heeft zijn eigen stempel, net zo karakteristiek en uniek als de persoon die we verloren hebben. Al deze verliezen geven rouwreacties. Vroeg of laat krijg je ermee te maken. Rouwen, verlies-verwerken, is wat dat betreft een actief proces.
Nu bestaan er allerlei modellen om rouw te beschrijven in fasen, stappen, taken. En dat geeft misschien wat houvast. Je weet dat er een soort universeel ‘schema’ voor rouw is. Tegelijkertijd is het absurd dat we in fases denken, taken of er een stappenplan van maken. Er een planning op loslaten wanneer het rouwen nu wel eens over mag of zelfs móet zijn. Welke stappen we allemaal moeten doorlopen en in welke volgorde voor we ons verlies kunnen aanvaarden. Ook hier geldt: rouwen doe je op jouw manier, in jouw tempo, op jouw moment. Rouw moet niet voorgeschreven worden, maar het kan helpend zijn om te beschrijven hoe rouw verloopt.
Een metafoor die ik zou wil aanreiken is: de Amethist.
Een steen met een lelijke buitenkant en een grillige binnenkant. Elke steen is uniek. Een steen met vele facetten en daardoor lichtschakeringen afhankelijk van hoe je er naar kijkt en welk facet je bekijkt. Je kan je aandacht richten op verschillende facetten, allemaal of alleen diegene die jij wilt, zoals het voor jou goed voelt.
Facetten zoals:
- Je leven weer op de rit krijgen.
- Herinneringen koesteren
- Rituelen, speciale momenten creëren.
- Emoties herkennen, erkennen en verkennen
- Aanvaarden dat het ergste gebeurd is.
- Erover praten
- Erover zwijgen
- Weer genieten
- Leren leven met verdriet
Hoe ga je om met rouw?
Door verlies kan je voor kortere of langere tijd je houvast in het leven kwijt raken. Je raakt emotioneel uit balans. Omgaan met het verdriet, leren leven met jouw verlies, dat kan alleen jijzelf doen. Hoe je met rouw omgaat, hóe je rouwt, dat is voor iedereen anders. Ieder doet dat op zijn eigen, unieke manier. Ieder op zijn eigen moment, in zijn eigen tempo, op zijn eigen manier.
Maar je hoeft het niet alleen te doen. Juist steun van anderen helpt je weer overeind te krabbelen en weer midden in je leven te komen staan. Misschien vind je net als vele anderen, met troost en ondersteuning van familie en vrienden, de kracht om door zo’n moeilijke periode heen te komen.
Maar soms lukt dat niet of onvoldoende. Omdat je hen niet wil lastig vallen met jouw verdriet. Omdat je het voor hen niet ongezellig, verdrietig, zwaar wil maken op een avondje uit. Of dat je zelf even ontspanning en afleiding wil. Soms weten de mensen om je heen ook niet goed hoe ze jou kunnen helpen, ook al willen ze dat wel graag. Er is alweer zo’n tijd overheen gegaan dat je vindt dat het wel klaar moet zijn, dat je niet meer over je verlies dúrft te beginnen.
Juist dan kan je behoefte hebben aan een luisterend oor. Iemand die luistert naar jouw verhaal, jouw verdriet, jouw verlies. Iemand ook die je informatie kan geven over wat rouw is zodat je het beter begrijpt. Informatie die je houvast biedt door erkenning en herkenning van de impact van verlies en hoe je ermee om kan gaan. Iemand die je kan helpen te ontdekken waar je ook weer energie van krijg en waar niet. Hoe je kan herinneren of juist even niet. Hoe je vorm kan geven aan de nagedachtenis. Hoe je kan leren leven met je verdriet zonder steeds overspoeld te raken door de ingrijpende ervaring van je verlies.
In dergelijke situaties kan ik je helpen. Vanuit oprechte aandacht en eigen ervaring kan ik je dat luisterend oor bieden en je helpen om weer te leren leven, met een traan en een lach, waarin zowel aandacht is voor je verlies, maar waarin je ook de kracht en levenslust weer hebt gevonden om door te gaan.